Sinterklaastip: vraag een spoedcursus content. Nu 3 x schrijven in 60 minuten in een voordelig pakket  

Welke belangrijke rol speelt design in onze producten en diensten? Waarom hebben sommige producten aantrekkingskracht op consumenten en andere juist weer helemaal niet? Dat onderwerp behandelt Lucas Verwey in zijn boek De Designfactor (aff.). Een fijne kennismaking met design, juist ook voor niet-designers.

Case: Heineken-kratje

Een leek zag het destijds wellicht puur als een esthetische wijziging. Maar de achterliggende reden waarom het knalgele Heineken-kratje eind jaren ’90 vervangen is door het groene kratje, was onder meer om af te komen van chemisch afval. Het gele kratje bevatte namelijk het giftige cadmium.

Als het gehele kratje toch onderhanden genomen moet worden, waarom dan ook niet kritisch kijken naar andere aspecten om te komen tot een slimmer en beter kratje en zo het milieu nog wat verder te sparen? Deze milieubewuste ontwerpgedachte resulteerde in een kleiner, lichter en strakker kratje, waardoor er naast materiaalkosten ook op transport- en opslagkosten bespaart wordt. Het ontwerpen van een bierkrat is een complexe design-opgave met veel onderlinge afhankelijkheden. Een kleiner kratje betekent ook kleinere en compactere flesjes.

Het eindresultaat is het welbekende groene kratje. Cadmium-vrij, compacter, strakker te stapelen en beter te hanteren door de consument door het extra handvat in het midden.

Case: One Dollar Glasses

Goed onderwijs is een belangrijke pijler bij ontwikkelingshulp. Veel kinderen in ontwikkelingslanden kunnen nauwelijks onderwijs volgen omdat hun ogen te slecht zijn. Maar een bril kopen is niet haalbaar als je als gezin moet leven van 2 dollar per dag. Tweedehands brillen bieden veelal geen soelaas vanwege verkeerde pasvorm, sterkte of gewoon omdat de brillen alleen bij hoger geplaatsten terecht komen.

Martin Aufmuth besloot een bril te maken voor ontwikkelingslanden. Vanzelfsprekend moest de bril spotgoedkoop zijn (one dollar!) en lokaal te produceren zijn via een eenvoudig productieproces. Het resultaat, na maanden experimenteren met draadstaal, buigmethoden en lenzen, was een koffer ter grootte van een beautycase; een draagbare fabriek en voorraadkast ineen.

De kern van design

De case van One Dollar Glasses is de kern van design. Er wordt hier met slim materiaalgebruik en productiemethode een product gemaakt dat in een echte behoefte voorziet. Het product is een bril, maar wat hier werkelijk verhandeld wordt, zijn scholingskansen, ontwikkelingskansen en banen.

Het project won in 2015 de People Empowerment-prijs van de Siemens Stichting.

Zodra je dit boek in handen hebt, nodigt het direct uit om te gaan lezen. De vormgeving is vriendelijk en toegankelijk en de ruime opzet van de tekstpagina’s lezen prettig. Hierdoor alleen al krijg je bevestigd dat Lucas Verwey ervaring heeft met het ‘schrijven, spreken en doceren’ over design.

In dit boek beschrijf Verwey de vele gedaantes waarin design zich kan voordoen. Dat design niet meer alleen voorbehouden is aan de creatieve industrie, bewijzen de cases van Tony Chocolony en de FairPhone. De achterliggende sociaal maatschappelijke drijfveren worden door middel van design uitgedragen. De case van ‘het Heineken-kratje’ toont aan dat design en productontwikkeling hand in hand (kunnen) gaan. De case van Elqicha illustreert dat design een probleem kan oplossen. Je leest in deze case over het ‘ontwerpen’ van een nieuwe drank om alcoholvrij te genieten van een drankje bij een lekkere maaltijd.

Design is een proces

Voor een leek of beginnend designer zijn de delen waarin Verwey uitlegt wat design is, wat de verschillen zijn tussen bijvoorbeeld kunst en design, en de nuance tussen de verschillende designdisciplines best pittig om te lezen. Dit wordt meer dan goedgemaakt met verhelderende voorbeelden uit de praktijk. En die praktijkvoorbeelden gaan nu eens niet alleen over Apple of BMW — zoals in veel design-boeken. Ik was dan ook blij verrast met de case One Dollar Glasses. Daaruit blijkt maar al te goed dat design een proces is en dat daarin doelen en eisen van grote invloed zijn op het uiteindelijk resultaat.

Als lezer, zelf werkzaam in de designwereld, was ik zeer benieuwd hoe Verwey het begrip design zou aanvliegen. Design is ten slotte in Nederland voor velen nog steeds een zelfstandig naamwoord. Verwey onderbouwt in dit boek dat design eerder een werkwoord is; niet zozeer een mooi vormgeven product, als wel een proces om te komen tot een voor de consument passend product of dienst.

Het werd mij bij het lezen al snel duidelijk dat Verwey daadwerkelijk een enorme bagage aan designkennis heeft. Hij beschrijft de verschillende functies van design in toegankelijke taal, zonder al te veel jargon. Je wordt per hoofdstuk aan de hand genomen in de verschillende designdisciplines zonder dat je samenhang uit het oog verliest.

Branding bij design

Persoonlijk heb ik een belangrijk element van design gemist; branding. Het merk van een bedrijf (brand), met daarin verankerd de bedrijfswaarden (zo doen wij dat hier), bepaalt een groot deel van het doel, het proces, doelgroep en daarmee dus het uiteindelijke resultaat. Design moet verankerd zijn in het DNA van een organisatie anders blijft het ‘uiterlijk vertoon’. Verwey noemt brand of branding slechts een handvol keren, terwijl daar in mijn optiek best een hoofdstuk aan gewijd had kunnen zijn om het verhaal nóg completer te maken.

“

Goed design vertelt ook een goed verhaal. Dat geldt ook dit boek De Designfactor.

Over het boek

Titel: De Designfactor
Auteur: Lucas Verwey
Uitgever: Haystack
Jaar: 2016
Nummer: 9789461261915
Mediatype: Boek, 221 bladzijdes
Prijs: €23,50
Bestellen: via Managementboek (aff.)

Afbeelding intro met dank aan 123RF.com